Een behandeling moet aan de volgende voorwaarden voldoen om gebruik te kunnen maken van de btw-vrijstelling:

• Het betreft de gezondheidskundige verzorging van de mens. Hiervan is sprake als het voornaamste doel van de (para)medische handeling is de bescherming, met inbegrip van instandhouding of herstel, van de gezondheid van de mens.

• De desbetreffende medische beroepsbeoefenaar verricht een gezondheidskundige dienst die van een gelijkwaardig kwaliteitsniveau is als een gezondheidskundige dienst van een BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaar;

Er is sprake van een gelijkwaardig kwaliteitsniveau als de medische beroepsbeoefenaar aantoont dat hij (minimaal) beschikt over:

1. 1. een afgeronde op zijn beroepsuitoefening gerichte gezondheidskundige HBO-Bachelor opleiding (240 ECTS); of
   2. een afgeronde gezondheidskundige beroepsopleiding gecombineerd met een andere op zijn beroepsuitoefening gerichte aanvullende gezondheidskundige opleiding. Deze combinatie van opleidingen dient eenzelfde kwaliteitsniveau te hebben als de opleiding bedoeld onder a;
   3. een afgeronde gezondheidskundige beroepsopleiding gecombineerd met relevante kennis en ervaring op het gebied van zijn beroepsuitoefening. Deze combinatie van opleiding, kennis en ervaring dient eenzelfde kwaliteitsniveau te hebben als de opleiding bedoeld onder a.

• De dienst wordt verricht aan de individuele patiënt. 

Relatie- en gezinstherapie is volgens de belastingdienst niet zonder meer gericht op de gezondheidskundige verzorging van de mens. Per behandeling moet je daarom afwegen of de therapie valt onder de definitie uit het Besluit (Besluit Staatssecretaris van Financiën 29 maart 2016) . Het kan dus zo zijn dat een deel van de door jou verzorgde behandelingen belast wordt met btw en een deel vrijgesteld is van btw. 

Wetgeving zegt dat je ten minste in bezit moet zijn van een afgeronde gezondheidskunde bachelor (240 ECTS). De belastingdienst voegt hier echter aan toe dat de opleidingen SPH, SPV, Vaktherapie, Jeugdzorgwerk, en MWD hier niet onder vallen. Mocht je een van deze vooropleiding hebben gedaan die, dan kun je alsnog verantwoorden dat je aanspraak maakt op vrijstelling van btw. De belastingdienst vraagt in dat geval aan te tonen dat je in bezit bent van een aanvullende gezondheidskundige opleiding óf een aanvullende gezondheidskundige opleiding in combinatie met relevante kennis en ervaring op het gebied van de beroepsuitoefening. 

Dat kan een (gezondheidskundige) post-hbo- en/of (post)masteropleiding zijn. Maar ook nascholingen die je hebt gevolgd in het kader van je herregistratie kunnen in deze categorie vallen.

De belastingdienst is helder over de opleiding tot systeemtherapeut. Dat is een gezondheidskundige opleiding en draagt bij om het gevraagde kwaliteitsniveau aan te tonen. De opleiding tot systeemtherapeut alleen is echter qua aantal studiebelastingsuren onvoldoende. De belastingdienst ziet het kwaliteitscriterium namelijk als een optelsom: de afgeronde gezondheidskundige opleidingen moeten samen een omvang van 240 ECTS hebben. Bovenop de opleiding tot systeemtherapeut zul je dus extra opleidingen moeten optellen om tot de gevraagde omvang te komen. 

Een exacte definitie van ‘voldoende werkervaring’ wordt niet gegeven. Je zult dus zelf moeten inschatten of de door jou afgeronde opleidingen, aangevuld met je werkervaring als systeemtherapeut, voldoende is om van de btw-vrijstelling gebruik te maken. Je kunt dit indien nodig in samenspraak met een belastingadviseur doen.

De belastingdienst ziet relatie- en gezinstherapie als gericht aan de individuele patiënt. Dus ook wanneer meerdere deelnemers bij de behandeling betrokken zijn, is van individuele gerichtheid. Relatie- en gezinstherapie wordt (belastingtechnisch) niet gezien als een groepsbehandeling.

Het standpunt van de belastingdienst betreft een heroverweging van bestaande wetgeving. Het is dus geen aanpassing van de wet. In augustus 2022 heeft de belastingdienst de NVRG geïnformeerd over de heroverweging. De toepassing van de btw-vrijstelling is dus vanaf dat moment mogelijk, mits voldaan wordt aan de voorwaarden zoals gesteld in het Besluit (Besluit Staatssecretaris van Financiën 29 maart 2016). Voor een eventuele teruggaaf met terugwerkende kracht geldt een termijn van maximaal vijf jaar.

De belastingdienst vraagt per behandeling te verantwoorden dat de therapie in aanmerking komt voor vrijstelling van btw. Het is daarvoor belangrijk een administratie in te richten, waaruit per behandeling blijkt dat de therapie voldoet aan de voorwaarden zoals gesteld in wetgeving. Dat wil zeggen dat de behandeling ten doel heeft ‘een diagnose te stellen, te behandelen en, voor zoveel mogelijk, te genezen van ziekten’.

Mocht de belastingdienst (in geval van een steekproef) informatie opvragen, dan is het niet de bedoeling om hele patiëntendossiers toe te sturen. Dat gaat in tegen privacyrichtlijnen. Zorg dus dat je enerzijds een administratie beschikbaar hebt die overzichtelijk is en geen privacygevoelige informatie bevat en anderzijds uitgebreid genoeg is om te verantwoorden dat de behandeling gericht is op de ‘gezondheidskundige verzorging van de mens’. Een belastingadviseur kan eventueel helpen bij de organisatie van je btw-administratie.

De belastingdienst heeft een officiële standpuntbepaling opgesteld, waarin uitgewerkt wordt onder welke voorwaarden relatie- en gezinstherapie vrijgesteld is van btw. De brief kun je hier downloaden. Het kan zijn dat de lokale belastinginspecteur niet op de hoogte is gebracht van de heroverweging om relatie- en gezinstherapie onder voorwaarden vrij te stellen van btw. In dat geval kun je de inspecteur in kennis stellen van de brief.

Voor de gehele post-master opleiding tot systeemtherapeut wordt ruim 86 ECTS toegekend. Dit is exclusief de bachelor en de master-opleiding.