Impact coronacrisis op relaties en gezinnen onderzocht samen met NVRG en EFT
Wat is de impact van de coronacrisis op Nederlandse relaties en gezinnen? Samen met NVRG en EFT Nederland heeft Esther Kluwer, sociaal psycholoog aan de Universiteit Utrecht en bijzonder hoogleraar aan de Radboud Universiteit, dit onderzocht. In combinatie met toekomstonzekerheid, werkdruk en mogelijk ziekte of financiële zorgen, kan de stress thuis behoorlijk toenemen. De vraag naar hulpverlening is echter lager dan verwacht.
Ongeveer tweeënhalf miljoen Nederlandse gezinnen zitten sinds de start van de coronacrisis regelmatig thuis. Deze crisis heeft het dagelijks leven van paren en gezinnen in Nederland ingrijpend veranderd: werk, school en privéleven moeten op dezelfde locatie worden gecombineerd.
Met online vragenlijsten heeft Esther Kluwer onderzoek gedaan naar de ervaringen van samenwonende en getrouwde stellen (1002 respondenten) met en zonder thuiswonende kinderen in juli en oktober 2020. Kluwer werkte binnen dit project, dat mogelijk is gemaakt door de ZonMw subsidie ‘COVID-19: Wetenschap voor praktijk’, samen met onderzoekers van de Radboud Universiteit, Universiteit Utrecht en NVRG en EFT Nederland.
Veerkrachtig
De resultaten laten grotendeels een beeld zien van veerkrachtige relaties en gezinnen tijdens de eerste acht maanden van de coronacrisis. "Er is veel veranderd door de coronacrisis: men besteedt meer tijd aan huishouden en kinderen, ervaart meer werkdruk en heeft minder sociale contacten. Desondanks rapporteert de meerderheid van de respondenten ofwel geen ofwel positieve veranderingen in partner- en gezinsrelaties door de coronacrisis. Men heeft meer tijd voor elkaar en deelt meer dingen met elkaar dan voor de crisis."
Stress
Tegelijkertijd rapporteert zo’n 10% een negatieve impact en meer relatie- en gezinsproblematiek. Stress en spanning, bijvoorbeeld door werk, gezondheid, of financiën, hangt consistent samen met een meer negatieve impact van de coronacrisis, meer relatie- en gezinsproblematiek en meer verbaal partnergeweld. Dit is, zo stelt Kluwer, echter met name het geval wanneer stress gepaard gaat met weinig externe sociale steun en wanneer partners samen niet goed kunnen omgaan met stress. "Aandacht van overheid en professionals voor maatregelen die de sociale steun van mensen buiten het eigen huishouden versterken en die de stress-regulatie van stellen en ouders verbeteren, is cruciaal."
Zorgbehoefte en bereikbaarheid
Het gebruik van, en de behoefte aan, hulpverlening voor relatie- en gezinsproblematiek was in deze steekproef beperkt. Redenen om geen hulp te zoeken terwijl er wel behoefte aan was waren: het zelf moeten kunnen oplossen, een partner die niet wilde, coronamaatregelen, praktische of financiële redenen, of een gebrek aan vertrouwen in de effectiviteit. De respondenten schatten de effectiviteit van hulpverlening lager in dan wat bekend is uit wetenschappelijk onderzoek.
Aanbeveling: publiekscampagne werking relatie- en gezinstherapie
"Een publiekscampagne en/of informatievoorziening door overheid en professionals over de werking van relatie- & gezinstherapie verdient aanbeveling", stelt Kluwer. Daarnaast zijn de wachttijden voor professionele hulp een aandachtspunt en zou kostenvergoeding professionele hulp bij relatie-en gezinsproblemen beter bereikbaar maken volgens de respondenten.
Derde meting
De huidige resultaten geven een stabiel beeld tijdens de eerste acht maanden. Het is goed denkbaar dat stress en “corona-moeheid” met het langer duren van de crisis harder toeslaat en dat negatieve effecten op relaties en gezinnen pas in het voorjaar van 2021 zichtbaar worden. Daarom is in februari 2021 een derde meting uitgevoerd, waarvan de resultaten binnenkort worden verwacht.
Oproep
Het effect van relatie- en gezinstherapie wordt lager ingeschat dan wat bekend is uit onderzoek. Hoe kunnen wij als professionals stellen en gezinnen laagdrempelig bereiken en van informatie voorzien, juist tijdens deze coronacrisis? Met andere woorden, hoe kunnen wij als professionals de aanbeveling uit het onderzoek actief vormgeven?
Vanuit de NVRG willen wij graag met onze vrijgevstigde leden in gesprek komen over ideeën of activiteiten die jullie zelf organiseren om de drempel tot relatie- en gezinstherapie te verlagen en risicogroepen beter te bereiken. Hebben jullie suggesties, plannen, ideeën of mooie voorbeelden die hieraan kunnen bijdragen? Dan ontvangen wij graag je reactie per e-mail via nvrg@nvrg.nl.
Het onderzoeksrapport beschrijft voorlopige resultaten die nog niet wetenschappelijk (via peer review) zijn gepubliceerd. Definitieve conclusies kunnen nog wijzigen.
Hier vind je het onderzoeksrapport en de bijlagen
Lees de samenvatting